काल मुलाचा निकाल लागला, आता तो सातवित जाणार आहे हे कन्फर्म झाल्यावर वाटलं त्याला पुढे काय करणार असं उगाचच प्रश्न विचारावा आणि त्याच्या शाळेतून निकाल घेवून परत येताना मी त्याला गाडीत हा प्रश्न विचारला
‘मला Air force जॉइन करायचय’ असं तो अगदी उत्साहाने बोलला. त्यावर मी म्हणालो की त्या साठी अंगात शिस्त लागते , Defence वाल्यांच लाइफ खूप वेगळं असतं आणि त्यावर त्याचा प्रतिप्रश्न होता की वेगळं म्हणजे नेमकं काय असत ?
त्याच्या त्या प्रश्नाचं उत्तर त्या वेळेस मी नाही दिल पण त्या प्रशनाने मला माझ्या त्या वयात नेलं जिथे मलाही खूप काही करायचं होत आणि योग्य दिशा मिळत न्हवती परंतु अंगात काहीतरी करून दाखवायच शौर्य आणि हिम्मत मात्र जरूर होती.
आणि ती संधि हळूच आपली चाहूल देत एनसीसी या रूपात आमच्या शाळेत मी सातवित असताना सुरू झाली. २६ जानेवारीला आठवी व नववी च्या मुलांची ती परेड बघून ठरवलं आपण हे जरूर करायचं आणि मग काय तयारी सुरू झाली. आता मी आठवित आलो होतो शाळा गणेवेशाच्या त्या हाफ पॅन्ट ची जागा त्या फूल पॅन्ट ने घेतली होती आणि आपण आता मोठे झालो आहोत असं विचार करून काहीतरी हटके करण्याच धाडस अंगात आलं होत.
एनसीसी मध्ये selection कसे होते हे विचारताच कळले की क्रॉस कंट्रीत (डोंगरावर पळत जावून परत यायची रेस ) भाग घेउन त्यात पहिल्या ३ क्रमांकात आल्यास आमच्या शाळेत selection होत असे. झालं मग काय शाळेला लागूनच डोंगर होता मधल्या जेवणाच्या सुट्टीत रोज डब्बा लवकर खावून डोंगर चढून उतरायचा सराव मी करू लागलो.
तो दिवस उजाडला आणि सकाळी ७.३० वाजता आमची क्रॉस कंट्री स्पर्धा सुरू झाली पूर्ण जीव पणाला लावून ती स्पर्धा मी द्वितीय क्रमांकाने जिंकली आणि माझी एनसीसी नावाच्या कुतुहला कडे वाटचाल सुरू झाली.
तो खाकी ड्रेस, ती कॅप, बेल्ट आणि शूज मिळताच मी जणू मिलिटरी ऑफिसर झालो आहे असे फीलिंग होते. खूप खुश होत मन कारण स्वतःच्या कर्तुत्ववार काहीतरी मिळवल्याचे फीलिंग होते ते.
ते म्हणतात ना – You have to earn it असं काहीतरी वाटत होत. घरी जावून सर्वाना अगदी अभिमानाने सर्व गोष्टी दाखवल्या आणि wardrobe मध्ये हे सर्व ठेवण्यासाठि एक वेगळं कप्पा केला.
एनसीसीत असलेले सर्व प्रशिक्षण , परेड आणि uniform ची काळजी घेण्याचे सर्व धडे अगदी आनंदाने घेतले. जेव्हा weapon ट्रेनिंग झाले तेव्हा तर आनंदाची पराकाष्ठा होती , काय साला ती किक होती .. आताच आपण हे weapon घेवून बॉर्डर वर जावं असं वाटत होत.
हे सर्व होत असतानाच आमच्या शाळेतल्या सरांनी ती माझी या ट्रेनिंग बद्दल ची आवड आणि ती ऊर्जा बघून मला शाळेतर्फे Republic Day Parade च्या एनसीसी headquarter Second Maharashtra Battalion येथे पाठवले.
मी त्या दिवशी आलेल्या पुण्यातील सर्व शाळेतील एकूण ७५ मुलांपैकी जूनियर डिविजन मधून एकच मुलगा सिलेक्ट झालो आणि असं वाटलं ‘कुछ तो बात होगी मुझमे’ आणि मग सुरू झाला सहा महिन्यांचा तो न विसरता येणारा आणि जीवनाला कलाटणी देणारा प्रवास.
आमचा पहिला ट्रेनिंग कॅम्प हडपसर येथे सुरू झाला पहिले २-४ दिवस त्या रूटीन ची सवय नसल्याने जरा त्रास झाला पण मग सगळेच करताहेत मग आपण का नाही असं विचार करून मी माझ्या मनाच सांत्वन केलं.
ती दिवासभारची परेड ची प्रॅक्टिस ते सकाळी लवकर उठून १० किलोमीटर पळणे ते रात्रीच झोपायच्या आधी बूट पॉलिश करून आणि दुसऱ्या दिवशीची तयारी करून ठेवणे. ह्याची सवय नव्हती. माझ्याबरोबर सर्व सीनियर कडेट्स असल्या मुळे मी सर्वांचा लाडका होतो. अगदी त्या जेसीओ चा सुद्धा ते ट्रेनिंग च्या वेळेस एतरांना सांगत की ‘अगर ये छोटू कर सकता है तो आप क्यो नही कर सकते’ हे सर्व खूप प्रोत्साहन देणार होत पण माझं मेन टार्गेट होत ते RDC परेड साठी सिलेक्ट होणं.
ह्या ट्रेनिंग कॅम्प मध्ये एक खूप समजूतदार मित्र , मोठा भाऊ म्हणा , किंवा एक जिवलग असा अमोल पवार नावाचा व्यक्ति माझ्या बरोबर होता, माझे पाय परेड करून दुखत असत तेव्हा हा माझ्यापेक्षा वयाने मोठा असून ही मला पायाला तेल लावून मॉलिश करून देत असे. त्याने मला अगदी एका लहान भावा प्रमाणे जपले होते. कुठे भेटतात अशी लोक आजकाल. आजही आम्ही तोच बॉन्ड शेअर करतो आणि हडपसर ला गेल्यास मी त्याला नक्की भेटतो.
हडपसर नंतर आमचा पुढचा कॅम्प आता सोलापूर येथे होता , घरी फक्त दोन दिवस परतून लगेचच मी सोलापूर साठी ग्रुप बरोबर रवाना झालो. येथे आम्हाला राईफल परेड शिकवण्यात आली. दिवसभर मुलं जेव्हा राईफल परेड करून झोपत तेव्हा रात्रीत झोपेतसुद्धा ते त्या राईफल परेड च्या कमांड देत असे जस आपण झोपेत बडबडतो तसं. मला हे सर्व खूप विलक्षण आणि नवीन होत.
सोलापूर नंतर आता फायनल selection साठी आम्हाला अहमदनगर ला आणले आणि येथे आमचे फायनल selection फॉर RDC परेड दिल्ली साठी होणार होते. ह्यावेळेस घरी जावून परत येण्याचा चान्स नव्हता.
आम्ही अहमदनगर ला पोहोचलो पहिल्याच दिवशी आम्हाला टॅंक म्यूजियम दाखवले आणि एका टॅंक मधून ride सुद्धा दिली, खूप वेगळं फीलिंग होत ते असं वाटत होत हा टॅंक घेवउन आपण युद्धावर चाललो आहोत.
याच कॅम्प मध्ये अजून एक आयुष्यभर न विसरता येणारी घटना घडली, कॅम्प च्या तिसऱ्या दिवशी माझे वडील मला कॅम्प मध्ये भेटायला आले होते, मला निरोप आला की वडील आले आहेत मला विश्वास नाही बसला मनहून आणि मी पळतच गेस्ट टेंट मध्ये गेलो आणि त्यांना बघून असं वाटलं की आपण खरंच काहीतरी चांगल करतोय कारण वाडीलान च्या कौतुकाची थाप ही प्रतेक मुलाला अगदी हवी हवीशी असते. त्यांनी कसा आहेस हे विचारल्यावर माझे मन भरून आल असं वाटलं की त्यांना मिठी मारून होणार त्रास आणि मानसिक तणाव या बद्दल सर्व काही सांगून टाकाव पण मग वाटलं त्यांना असं नको वाटायला की आपला मुलगा खचला , त्या सर्व भावनांना आवर घालत मी विचारल घरी कशे आहेत सगळे ते म्हणाले तुझी आठवण काढताहेत मग हळूच त्यांनी पिशवीतून तो काजू बदाम आणि लाडू असलेला डब्बा काढला आणि मला दिला. आईने माझ्यासाठी माझे आवडते लाडू बनवून पाठवले होते. तीने जणू तिची काळजी आणि प्रेम त्या डब्यात पाठवले होते.
सगळ्या गप्पा झाल्यावर वडिलांनी ऑल द बेस्ट म्हणत हात मिळविला तेव्हा त्यांचा हात खूप गरम वाटला आणि त्या वेळी मला असे वाटले की बहुतेक माझा हात जास्त थंड आहे म्हणून मला असे वाटते
मी नाही जास्त विचार केला मग मी त्यांना सोडायला बाहेर जाताच मला त्यांनी आणलेली सायकल दिसली , मी विचारला की सायकल काशी काय? त्यावर ते म्हणाले कॅम्प च्या आत गाडी किंवा रिक्षा साठी परवानगी नव्हती म्हणून मी भाड्याने सायकल घेवून आलो.
मागील १०-१५ वर्ष सायकल न चालवलेला माणूस ५ किलोमीटर सायकल चालवून आपल्या साठी येतो
हे बघून चटकन डोळ्यात पाणी आलं. आणि कॅम्प नंतर घरी गेल्यावर आई कडून कळलं की त्या दिवशी त्यांना ताप आला होता. ते त्या अवस्थेत मला भेटायला सायकल चालवून आले होते ही गोष्ट कायमची मनात एक वेगळी आठवण म्हणून राहिली, आजही हे लिहीत असताना मन अगदी भरून आलंय कारण वडिलांची ती प्रत्यक्ष न दिसणारी पण कृती तून व्यक्त होणारी माया खूप विलक्षण होती.
नंतर माझे त्या परेड साठी final selection झाले नाही पण ह्या सहा महिन्यांनी मला खूप काही दिलं , ते आयुष्यभरासाठीच Discipline, एक मोठ्या भावासारखा मित्र आणि वडील आणि मुलाचे नातं ओळखण्याची ती समज.
आज मलाही एक मुलगा आहे आणि माझ्या वडिलांनी जशी एक गोड आठवण मला आयुष्यभरासाठी दिली आहे तश्याच गोड आठवणी मी माझ्या मुलांना देण्याचा प्रयत्न मी करत आहे.
कधी कधी आयुष्यातले फक्त काही क्षण सुद्धा तुम्हाला आयुष्यभराची आठवण , शिकवण आणि नात्यातली एक समज देवून जातात जी तुम्हाला पुढील आयुष्यासाठी मार्गदर्शक ठरते.
-PP